Rood Blog 2 Stro.
Nu in Groningen de aardbevingen als gevolg van de gaswinning aan de orde van de dag zijn en vele huizen en ook oude kerken met scheuren te kampen hebben, is het wellicht interessant de mogelijkheden van nieuwe bio-based bouwmethodes in deze provincie te onderzoeken.
Groningen is vanouds een agrarische provincie met veel akkerbouw. Deze akkerbouw levert het nodige “afval materiaal” in de vorm van stro. Er bestaat tarwestro, gerstestro, haver- en roggestro en in het buitenland ook stro van rijst. Michel Post en Ronald Bronwasser schreven een erg interessant boek over dit prachtige bouwmateriaal, in 2013 verschenen bij uitgeverij Aeneas*. In Nederland wordt 90.000 ton stro per jaar geproduceerd genoeg om zo’n 75.000 vrijstaande huizen mee te isoleren.
Of om nieuwe huizen van te bouwen!
Geschiedenis Het allereerste strobalen huis werd in 1896 in Amerika gebouwd in Bayard in de staat Nebraska. Het was een eenvoudig schoolgebouwtje met één lokaal en een grasdak. Stro kan als dragend materiaal worden ingezet of als isolatie dienst doen. Van de woningen die rond 1900 gebouwd zijn, zijn een flink aantal nog altijd in gebruik zoals de Sturtz Ranch House bij Stapleton Nebraska!
Na de Tweede Wereldoorlog hebben bouwmaterialen als hout en andere isolatiematerialen stro naar de achtergrond gedrongen. Maar in de jaren negentig van de vorige eeuw, is er sprake van een revival: in 1993 werd de eerste Strobalen conferentie van de wereld gehouden in Amerika: Roots of Revival geheten. Ook in andere landen zoals Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Engeland kwam meer belangstelling voor dit bouwmateriaal. Er werd onderzoek gedaan naar de constructieve en isolerende eigenschappen van stro en naar effect op het binnenklimaat o.a. door de Canadese groep ArchiBio (Architecture Bioclimatique). In Europa is ondertussen de European Straw Bale Gathering (ESBG) opgezet die in 2009 tweehonderd deelnemers trok uit meer dan twintig landen.
Nederland In het inspirerende boek van Michel Post (zelf met Orio architecten verantwoordelijk voor het ontwerp van een flink aantal projecten in Nederland) wordt een overzicht gegeven van in Nederland gebouwde woningen (er zijn er nu ongeveer 80 en dit aantal zal al weer hoger zijn sinds het verschijnen van dit boek omdat er sprake is van exponentiële groei). Bijzonder is dat men eenvoudig zelf een huis van stro kan bouwen. Zo werd er in Olst door een groep bewoners een hele wijk gebouwd: de “aardehuizen”, die nog niet zo lang geleden in een uitzending van het Klokhuis werden getoond op televisie. Het stro wordt aan beide zijden afgewerkt met leem en een goede dakopbouw zorgt voor het droog blijven van de constructie, wat ook tijdens de bouw wel een harde voorwaarde is voor succes. Stro dient droog te worden toegepast.
Ook is er in Europa in het “Leonardo-project” een samenwerking opgetuigd, waarin de verschillende bouwtechnieken worden besproken (Post spreekt over maar liefst 20 verschillende technieken). Men ontwikkelt lesmateriaal voor MBO, HBO of VMBO scholen. En er wordt met name in het Engeland in samenwerking met de Universiteit van Bath, gewerkt aan het maken van pre-fab elementen met stro. Deze zogenaamde “Modcells” zijn erg hoge panelen die in een fabriekshal worden gevuld met stro. In IJburg bij Amsterdam is aan de Jan Olphert Vaillantlaan 63, een vijf verdieping hoog gebouw het Huis van Stro gerealiseerd, waar ook met prefab hout skelet elementen is gewerkt. Tuvalu strobouw vindt daar onderdak samen met Echte Energie en een Bed & Breakfast.
Energie. De isolerende werking van een wand met stro is erg hoog. Er geldt een Rc-waarde van maar liefst 7.8 m2 K/W. Ter vergelijking: het huidige Nederlandse bouwbesluit hanteert een waarde van 5.0 m2 K/W (2015, het was daarvoor 3,5 m2 K/W). Met stro kan er dus eenvoudig een passief huis worden gebouwd.
Aardbevingen: er is naar mijn weten geen onderzoek naar effecten van aardbevingen op constructies van stro gedaan; maar wel is er veel onderzoek aan geluidsisolatie gedaan. Geluidstrillingen planten zich erg moeilijk voort in stro. De trillingen worden geabsorbeerd en slechts sterk verzwakt doorgegeven aan de bedekkende pleisterlaag. Nu zijn trillingen door aardbevingen weer anders van karakter dan luchtgeluid of contactgeluid maar ik vermoed dat een dergelijke constructie door de aard van het stro beter weerstand kan bieden aan aardbevingen dan een vaste stenen muur. Een onderzoek zeker waard zou ik zeggen.
Stro als bouwmateriaal is in Groningen goedkoop te verkrijgen en lijkt me voor nieuwbouw dan ook één van de meest kansrijke bouwmaterialen!
Henk Jansen Elodea
Bron
*Post, M en R. Bronwasser, 2013. Bouwen met stro. Nederlandse huizen van ecologisch materiaal. Uitgeverij Aeneas Boxtel.
www.houseofstraw.nl logeren in een huis van stro!
