Twee keer pijl zit er in de naam van de inheemse soort. De boogschutter met de pijlvormige bladeren. Of ook wel de pijlbladige pijlenschietster volgens Weeda. Een forse waterplant (zie figuur 1). De soort heeft een Amerikaanse neef of nicht die onvermoede mogelijkheden biedt. Vandaar dit 2e Groene Blog. Hieronder plaatjes van beide soorten naast elkaar. Verschil is vooral te zien in het bredere blad met een afgeronde top, waar inheems Pijlkruid altijd een spitse top heeft.
Fig 1. Inheems Pijlkruid Fig 2. Breed pijlkruid.
Op de Wetsus Watercampus hebben wij onlangs het inheemse Pijlkruid aangeplant, vanuit het Butenfjild van It Fryske Gea. Met toestemming natuurlijk van de directeur van deze organisatie Henk de Vries.
Het project op het terrein van de Wetsus Campus heeft als doel het realiseren van een door de buurt te exploiteren tuin met zowel droge als natte componenten, die eetbaar zijn. Op een nu al gedeeltelijk opgeworpen hoogte zal een waterbar worden gebouwd, naar een ontwerp van de kunstenaars Tilly Buij en Gerard Groenewoud (m.m.v. Stella Buij), die als artistieke regisseurs voor dit terrein zijn aangesteld. In dit project wordt met de buurtcoöperatie de Hoftuinen (een groep enthousiaste tuiniers uit de wijk Achter de Hoven) samengewerkt alsmede met de er op een steenworp afstand van liggende scholen van Hall Larenstein en Nordwin. Buro Elodea deed voorwerk voor de waterplantentuin met een historisch onderzoek naar de locatie (bodem en landschap) en een verkennend eco-toxicologisch onderzoek.
Fig 3. Herkomst plantmateriaal Fig 4. Veldwerkmateriaal.
Bezig met Pijlkruid zocht ik uit nieuwsgierigheid ook bij de Amerikaanse neef van ons inheemse Pijlkruid het Breed pijlkruid (Sagittaria latifolia). Wie schetst mijn verbazing dat we hierbij een plant te pakken hebben die bijzonder eetbaar blijkt te zijn! En ook al eeuwenlang op veel plekken gegeten blijkt te worden!
De USDA (Michelle Stevens van de United States Department of Agiculture) publiceerde er een erg interessant artikel over op haar website (zie referentie hieronder). De knollen van deze plant kunnen namelijk net als aardappelen worden gegeten. De Indiaanse vrouwen van diverse indiaanse stammen in Noord-Amerika oogsten de knollen vanuit kanoes of door met de tenen deze knollen los te woelen, waarna ze kwamen opdrijven. Ze worden er overigens nog steeds gegeten ook in 2015. De knollen worden geschild en zowel gekookt als gestampt genuttigd. Ze kunnen gebakken worden of gekookt of in as gegaard.
Ook werden de knollen gebruikt als wintervoorraad en daartoe gedroogd bewaard. De Chippewa indianen hingen de knollen hoog in hun wig-wams buiten bereik van knaagdieren.
Verspreiding: een groot aantal groepen in Canada, Washington en Oregon bleken deze planten te eten. Ook waren de groeiplaatsen van het Breed pijlkruid zo belangrijk dat de kamp plekken er naast werden gelegd gedurende die maanden van het jaar, waarin de planten oogstbaar waren. De Chinezen, die een scala aan waterplanten in hun keuken gebruiken (bedenk dat rijst in wezen ook een waterplant is) kennen de plant ook in hun keuken. In China groeit weer een iets andere soort Sagittaria. In de San Francisco Baai in Californië worden dan ook grote velden met Breed pijlkruid gekweekt om de Chinese markten ter plekke van knollen te voorzien.
Medicinale toepassingen van de plant zijn er ook legio. De Maidu indianen uit Californië gebruikten de plant om wonden te reinigen. De Navajo tegen hoofdpijn en de Ojibwa en Chippewa tegen storingen van de spijsvertering. Er zijn zo nog tal van andere toepassingen bekend.
Terug naar de Waterplantencampus
Fig 5. De plek waar we waterplanten inbrachten.
Naast Pijlkruid hebben we ook Krabbenscheer (Stratiotes aloides), Watermunt (Mentha aquatica), Slanke waterkers (Nasturtium officinale), Grote waterweegbree (Alisma plantago-aquatica) en Gele plomp ingebracht. Op de oever zijn zadenmengsels uitgezaaid.
Fig 6. Impressie van het uitzetten van het materiaal.
Een proef met Breed pijlkruid lijkt me zeker zeer interessant gezien de enorme mogelijkheden die deze plant te bieden heeft!
HJ 02112015
Bronnen
USDA Sagittarius latifolia Willd. Plant guide United States Department of Agriculture Natural Resources Conservation Service. Michelle Stevens & Kat Anderson. http://plant-materials.ncrs.usda.gov/
Veldgids Exoten, determinatie – verspreiding – aantallen. Rob Leeuwis, i.s.m. Leni Duistermaat, Arjan Grittenberger, Tom van der Have en Jochem van Valkenburg. KNNV VG 29.
