Dit plaatje van het Smithsonian Institute uit Washington deed mijn besef over de ecologie van water wereldwijd enorm toenemen. Wat zien we?
- 1 Grote “druppel”. Die grote blauwe druppel is een drie-dimensionale weergave van al het water op deze planeet: zoet en zout bij elkaar op geteld. Eerst ben je geneigd te denken: dat is toch veel te weinig! De aarde bestaat toch voor 70% uit water enzoverder. Maar veel water op de aarde is slechts in relatief geringe dikte aanwezig. Bijvoorbeeld kustzeeën zoals de Noordzee, zijn slechts 80-100 meter diep. Wanneer je dit afzet tegen de lagen daaronder dan is de planeet maar met een relatief dunne schil water bedekt. Natuurlijk is in de diepste troggen zoals de Marianentrog (11 kilometer diep!; wanneer komt die film van de avonturier Steve Fossett die daar onlangs afdaalde nu eens beschikbaar?) wel een flinke diepte aanwezig, maar gemiddeld is de schil niet dikker dan ten hoogste drie tot vier kilometer.
- 2 De tweede druppel is al het zoete water op de planeet. Uit de verhouding tussen beide druppels valt op te maken dat zout water veel algemener is dan zoet water. Toekomst voor voedselvoorziening van de mens ligt volgens mij dan ook voor een groot deel in het zoute water en aan zout water gerelateerde teelten. Ook in landen als Bangladesh, waar men nu al massaal de kuststrook aan het ontvluchten is. De meest recente resultaten in Nederland met het kweken van algen zijn hoopgevend.
- 3 De laatste kleine druppel is de hoeveelheid totaal beschikbaar zoet water. Voor heel veel zoet water geldt dat dit niet bereikbaar is: in de tijd geinfiltreerd in diepere lagen of vastgelegd in gletsjers, ijskappen etc. Met dit druppeltje (voor de exacte hoeveelheden in km3 zoek op Internet bij Smithsonian Institute) moet al het leven op aarde het doen.
- 4 Van het totaal aan beschikbaar zoet water bevindt een vijfde zich in het Baikal Meer. En zo rond de 11% in het Noordelijke grote Amerikaanse meer: het Bovenmeer. Uit limnologisch onderzoek blijkt dat deze meren steeds verder opwarmen. Hiervoor stonden soms erg oude gegevens (rond 1800) ter beschikking aan de wetenschappers. Doordat de meren korter met ijs bedekt zijn verschuiven de evenwichten in met name de onderste lagen van het meer, waar zich de grootste biodiversiteit bevindt. Een zorgwekkende ontwikkeling die meer dan ooit onderstreept dat we de opwarming moeten zien te beperken met alle middelen die we daarvoor kunnen verzinnen.
- 5 Nederland: voorlopig is er door 1 regenwater massaal in te zetten in laagwaardige functies binnen huizen (wc-spoeling, wassen en tuin) en 2 afvalwater te benutten voor warmte terugwinning en transformatie van nutriënten in allerlei vormen van biomassa, nog een enorme winst te boeken.
Komt er eigenlijk water bij? En waar kwam het water ooit eigenlijk vandaan?
Dit zijn ook twee boeiende vragen waarover de volgende keer meer. HJ
